เวลาที่จะซื้อจอคอมพิวเตอร์ (รวมถึงโน๊ตบุ้ค) สิ่งที่จะนึกถึงกันก็คือ ขนาดของจอ เช่น 14.1 นิ้ว, 15.6 นิ้ว, 20 นิ้ว 23 นิ้ว ฯลฯ กับความละเอียดของหน้าจอ หรือ Resolution เช่น 1024 x 768 (XGA), 1366 x 768 (WXGA), 1600 x 900 (HD), 1920 x 1080 (Full HD) เป็นต้น
เนื่องจากจอภาพในปัจจุบัน จะเป็นจอ LCD หรือ LED แทบทั้งสิ้น จอมอนิเตอร์แบบหลอดภาพที่เรียกว่า CRT (ที่เป็นจอใหญ่ๆ หนาๆ) ทุกวันนี้ไม่เป็นที่นิยมแล้ว ซึ่งหากเป็นจอแบบ CRT เราสามารถเลือกจอขนาดเล็กใหญ่ตามที่เราต้องการ ส่วนความละเอียดเราสามารถกำหนดภายหลังได้ ถ้ากำหนดความละเอียดสูงและรู้สึกว่าตัวอักษรเล็กเกินไป เราก็กำหนดความละเอียดให้น้อยลง ตัวอักษรก็จะใหญ่ขึ้นในขณะที่ยังคงให้ความคมชัดเหมือนกัน (แต่ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับคุณสมบัติของจอภาพด้วยว่าสามารถแสดงผลได้สูงสุดเท่าใด รวมถึงการ์ดแสดงผลว่ารองรับความละเอียดมากน้อยแค่ไหน)
ต่างกับจอแบบ LCD (หรือ LED) ที่เราจะต้องเลือกทั้งขนาดและความละเอียดตั้งแต่ตอนซื้อเลย ไม่สามารถซื้อแบบความละเอียดสูงมากๆ แล้วค่อยมากำหนดเองภายหลังได้ เนื่องจาก หากทำแบบนั้น เช่น ปรับความละเอียดให้น้อยลง ภาพที่แสดงจะขาดความคมชัด ภาพแตก (เหมือนเอารูปขนาดเล็กมาขยายให้เต็มหน้าจอ)
ผมเชื่อว่า มีหลายท่านที่ซื้อจอคอมพิวเตอร์ใหม่มา ทั้งๆ ที่เลือกจอขนาดใหญ่ แต่กลับพบว่าตัวอักษรเล็กเกินไป อ่านยาก เนื่องจากเลือกแบบความละเอียดสูง (เพราะอาจเข้าใจว่ายิ่งสูงยิ่งดี) ทำให้ต้องลดความละเอียดลงมาเพื่อให้ฟอนต์ใหญ่ขึ้น กลายเป็นว่าซื้อจอความละเอียดสูงแต่กลับต้องใช้ความละเอียดต่ำ และได้ภาพที่ไม่คมชัด
ดังนั้น สำหรับท่านที่คิดจะซื้อจอคอมพิวเตอร์ใหม่ (อาจจะรวมถึงโน๊ตบุ้คด้วย) ผมมีเทคนิคสำหรับการเลือกขนาดและความละเอียดของจอภาพ เพื่อให้เหมาะสมกับการใช้งาน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เหมาะกับสายตา อ่านง่าย ไม่เล็กหรือใหญ่เกินไป แต่ทั้งนี้ อาจจะต้องใช้จอภาพหรือโน๊ตบุ้คที่ใช้อยู่ประจำเป็นหรือที่มีอยู่แล้วมาเปรียบเทียบด้วย และถ้าเป็นจอภาพที่มีขนาดตัวอักษรที่พึงพอใจอยู่แล้วก็ยิ่งดีครับ
สมมุติว่า ท่านมีจอภาพเดิม ขนาด 20 นิ้ว ที่ความละเอียด 1600 x 900 (HD) และรู้สึกว่าอ่านง่ายสบายตา ต่อมาต้องการจะเปลี่ยนจอใหม่ โดยจะซื้อแบบที่มีความละเอียด 1920 x 1080 (Full HD) เราจะรู้ได้อย่างไรว่า ในความความละเอียดขนาดนี้จะต้องใช้จอภาพขนาดเท่าไหร่จึงจะเทียบเท่ากัน
วิธีก็คือ ให้ท่านเข้าไปที่ http://www.sven.de/dpi/ จากนั้น ใส่ข้อมูลของจอขนาด 20 นิ้วลงไป (ตามรูป)
สังเกตที่ตัวเลขของ dot pitch (ที่จริงสามารถใช้ค่า PPI ก็ได้ แต่ในที่นี้จะใช้ dot pitch) ตอนนี้ เราจะได้ค่า dot pitch ของจอ 20 นิ้ว (ที่ความละเอียด 1600 x 900) คือ 0.2767mm เราจะเอาตัวเลขนี้ เปรียบเทียบกับจอขนาดอื่นๆ (ค่า dot pitch จะต้องไม่น้อยไปกว่าค่านี้ หรืออาจจะแตกต่างกันเล็กน้อย)
ผมลองใส่ค่า Horizontal resolution และ Vertical resolution เป็น 1920 x 1080 และค่า Diagonal หรือขนาดจอคือ 22 นิ้ว จะได้ค่า dot pitch คือ 0.2537mm หมายความว่า ขนาดตัวอักษรจะเล็กกว่าเมื่อเทียบกับขนาดตัวอักษรที่แสดงบนจอ 20 นิ้ว
คราวนี้ ถ้าผมลองเปลี่ยนขนาดจอเป็น 24 นิ้ว จะได้ค่า dot pitch เป็น 0.2767mm ซึ่งขนาดจะเท่ากันพอดี เท่ากับว่า หากท่านต้องการจอที่ความละเอียดแบบ Full HD และขนาดตัวอักษรใกล้เคียงกับจอ 20 นิ้วเดิม ที่เป็น HD ก็ควรจะซื้อจอขนาดประมาณ 24 นิ้วครับ (หรือควรอยู่ในช่วง 23-24 นิ้ว)
อย่างไรก็ตาม ค่า dot pitch แม้จะแตกต่างกันเล็กน้อย เช่น 0.2744 กับ 0.2652 ต่างกันเพียง 0.0092 แต่ก็สามารถรู้สึกได้ถึงความแตกต่าง ทั้งหมดจึงขึ้นอยู่กับความสามารถของกำลังสายตาด้วยนะครับ บางท่านอาจจะมองเห็นตัวอักษรขนาดที่เล็กมากๆ ได้ บางท่านอาจต้องการตัวอักษรขนาดใหญ่พอดี ซึ่งผมคิดว่าท่านสามารถนำวิธีการนี้ไปทดสอบหรือประยุกต์ใช้ได้ตามต้องการ โดยอาจจะหาจอขนาดต่างๆ หรือจอโน๊ตบุ้คมาเปรียบเทียบครับ และลองสังเกตด้วยว่า ค่าที่แตกต่างกัน ตัวอักษรจะใหญ่เล็กต่างกันมากน้อยแค่ไหน
หวังว่า ในครั้งต่อไปที่จะซื้อจอคอมพิวเตอร์ ท่านสามารถเลือกได้ตรงความต้องการครับ